Ishim të sigurt se ishim shumë poshtë.
Krahët e avionit ishin vetëm pak metra larg majave të mbuluara me borë të Andeve.
Çfarë po i thoshte mendja pilotit?
Atmosfera në bord ishte fantastike- miqtë e mi të skuadrës së regbisë dhe unë po udhëtonim drejt Kilit për një ndeshje.
Po qeshnim, këndonim dhe bënim shaka, siç bëjnë të rinjtë.
Por gjërat morën një kthesë të tmerrshme.
Ndjeva sikur avioni ra në një xhep turbulencash.
Më pas në një tjetër xhep.
Tentoi të ngrihej dhe fitoi lartësi.
Por edhe pse po i sforconte motorët me sa mundej, ato nuk kishin fuqi.
Një minutë më vonë dëgjuam një zhurmë të fortë.
Avioni kishte humbur një krah.
Më pas erdhi një shpërthim i fuqishëm.
Po fluturonim vërdallë sikur të ishim brenda një uragani.
Menjëherë më pushtoi ideja se do të vdisja.
U mbajta kaq fort të sedilja, aq sa e grisa me duart e mia.
Ula kokën përpara dhe po prisja goditjen finale, atë që do më çonte në botën tjetër.
Por nuk ndodhi.
Trupi i avionit ndaloi me forcë. Sedilja ime fluturoi drejt vendeve të para.
Por sërish merrja frymë. Isha gjallë!
Rreth e qark meje dëgjoja rënkime dhe të qara.
Trupi i avionit ishte hapur, ndërsa bishti i mungonte.
Rreth e qark nesh kishte vetëm male më dëborë.
Një stuhi po largohej, ndërsa bishti i saj na fshikullonte me të ftohtë.
Si hijet e një bote tjetër, nisën të shfaqen njerëzit e parë.
Pas meje ishte Gustavo Zerbino, një miku im, njësoj si unë, student mjekësie.
Më pa sikur donte të më thoshte: Qenke gjallë edhe ti.
Pa folur, e pyetëm veten: Po tani, nga t’ia nisim?
Nisëm të ecim përmes rrënojave të avionit. Disa kishin humbur jetën. Të tjerët ishin plagosur rëndë.
Nuk ishte koha për dyshime, i ftohti ishte i paimagjinueshëm.
Hapëm një bagazh dhe nisëm të kërkojmë për bluza dhe xhaketa.
Gustavo dhe unë nisëm të trajtojmë të plagosurit.
Oh Zot sa i lodhur jam, mezi marr frymë. Ajri është kaq i rrallë këtu lart.
Më pas pyesja veten: Si ka mundësi që një avion plot karburant goditi malin dhe nuk shpërtheu?
Ra errësira. Brenda pak minutash ishte bërë pus i zi.
Ndezëm një çakmak me frikën se mund të shkaktonim një shpërthim.
Duart i kisha me gjak.
Në kohën e aksidentit fatal, e premte, 13 tetor 1972, isha në vitin e dytë për mjekësi në Montevideo, Uruguaj.
Isha një fanatik i regbisë dhe i dashuri i vajzës së bukur të një doktoreshe, Lauri Surraco.
Deri në atë moment, unë dhe miqtë e mi kishim jetuar në një univers të privilegjuar- po përgatiteshim të bëheshim mjekë, avokatë, inxhinierë, arkitektë.
Skuadra jonë e regbisë ishte nisur për një ndeshje në Kili.
Ishim të rinj, të shëndetshëm dhe të lumtur.
Por në një sekondë, të gjitha pritshmëritë tona u rrëzuan.
Bota jonë ishte shembur.
Nata e parë dukej sikur do zgjaste një përjetësi.
Më pas u zgjova duke menduar se isha në mes të një makthi.
Por ishte realitet.
Pavarësisht shock-ut, ne nuk ramë në dëshpërim.
Edhe pse nuk kishim as radio dhe as telefon, ne besonim se do na shpëtonin.
Autoritetet kiliane e dinin se kishin humbur kontakt me ne 100 milje larg vendit ku u rrëzuam.
Me ushqimin u sajuam me sa mundëm.
Edhe pse kishim pak, e ndamë në mënyrë të barabartë, ndërsa rrobat i ndamë me njëri-tjetrin.
Të keqen e lamë pas, i thamë vetes.
Nuk duhet të na kapë paniku, duhet të rezistojmë fort.
Me valixhet e zbrazura formuam një kryq në dëborë, ndërsa me këmbë krijuam gërmat SOS, që mund të shiheshin nga ajri.
Por për habinë tonë, asnjë avion nuk po kalonte.
Mëngjesin tjetër dëgjuam një avion sipër nesh. Të gjithë betoheshin se avioni e kishte parë mesazhin tonë.
Kërcyem dhe qamë nga gëzimi.
Por ndihma nuk erdhi as atë ditë, as të nesërmen, as të pasnesërmen…
Sërish besonim se ishte një mision i vështirë shpëtimi, ndaj do vinin me helikopterë.
Ishte vetëm çështje kohe.
Lart në qiell, një avion tregtar po linte gjurmë- ishte pjesë e një bote që lëvizte pa ne.
Nga 45 persona në bord, 12 kishin vdekur nga përplasja. 6 të tjerë vdiqën në ditët që pasuan.
27 të tjerët u strukëm në trupin e avionit.
Por nuk ishim më pjesë e kësaj bote. Ishim krijesa të një planeti tjetër.
Qëllimi ynë ishte të mbijetonim, por na mungonte ushqimi.
Pas pak ditësh e ndjenim se trupat tanë po konsumoheshin nga brenda që të qëndronin gjallë.
E dinim përgjigjen, por ajo ishte e tmerrshme.
Trupat e miqve tanë ishin ruajtur mirë në akull e dëborë, përmbanin proteina vitale për ekzistencën tonë.
Por a do e bënim dot?
Për një kohë të gjatë ishim në agoni.
Dilnim në dëborë dhe i luteshim Zotit që të na drejtonte.
Pa miratimin e tij, ndjenim sikur do u vidhnim shpirtin miqve tanë.
Javier Methol, 35 vjeç, ishte më i madhi ndër ne.
Ai tha se është lutur Zotit dhe ai i ka cituar Tesamentin e Ri.
“Ai që ha nga mishi im dhe pi gjakun tim, do ketë jetë të përjetshme. Merreni dhe hajeni, ky është trupi im”.
Fjalët që thashë atë ditë më përndjekin akoma: edhe nëse ne do vdisnim, të tjerët do hanin trupat tanë për të mbijetuar.
Ne ishim të parët që po thyenim tabunë.
Ngadalë, të gjithë e kishim pjekur mendjen.
Pasi ndodhi kjo, erdhi e pakthyeshmja: Lamtumira e fundit ndaj pafajësisë.
Ne nuk ishim më kurrë si më parë.
Katër nga ne morën disa brisqe dhe nisën të presin fillimisht rrobat e më pas copa mishi.
Konsumuam copat tona.
Një ditë më vonë, më 23 tetor, dëgjuam nga një radio e vogël me transistorë se pas 100 përpjekjesh për të na gjetur, kërkimi ishte ndërprerë.
***
Më 8 dhjetor dëgjuam në radio se kërkimi për ne kishte rinisur. Në fakt ishte një mision për të gjetur trupat tanë.
Me motin më të mirë mund të kishin një shans për të na gjetur.
Tre ditë më vonë, Gustavo erdhi dhe më tha privatisht: Numa vdiq. Edhe Roy është drejt asaj rruge. Shumë shpejt do vdesim të gjithë.
Numa ishte më i zoti ndër ne.
Atë natë nuk fjeta dot.
Mendoja vetëm gjëra të tmerrshme.
Çfarë muresh akulli qëndronin mes nesh dhe shpëtimit tonë?
*Këto janë pjesë nga libri i Dr. Roberto Canessa “Duhej të mbijetoja”. Canessa ishte pasagjer në avionin çarter, të rrëzuar në vitin 1972. Në atë kohë ishte një student 19-vjeçar. Nga 45 persona në bord, vetëm 16 mbijetuan. Canessa dhe të tjerët u detyruan të hanë të vdekurit. Ky material është publikuar nga Daily Mail.
