Trafikimi i fëmijëve, shfrytëzimit seksual, trafikimi i fëmijëve me qëllim shfrytëzimi për punë, martesat e detyruara ekspolatimi i punëtorëve dhe lypja janë në rritje në Maqedoninë e Veriut, tregon Studimi i mbështetur nga veprimi i përbashkët i Bashkimit Evopian dhe Këshillit të Evropës. Në studim thuhet se numri më i madh i viktimave të zbuluara në 5 vitet e fundit janë fëmijët viktima të martesave të detyruara, raporton Portalb.mk.
“Shfrytëzimi seksual dhe abuzimi seksual i fëmijëve mund të ndodhë në shtëpi, në shkollë, gjatë aktiviteteve ekstrakurrikulare, në rrugë, përmes telefonit, përmes një kamere interneti ose në përgjithësi në internet. Në shumicën e rasteve (70 deri në 85%) shkaktohet nga dikush që fëmija e njeh, brenda rrethit të tyre të besimit, dhe shkakton dëme të përjetshme në shëndetin fizik dhe mendor të fëmijës. Në 90% të rasteve dhuna seksuale nuk raportohet në polici”, thuhet në raport.
Bëhet fjalë për fëmijë nga familje të varfra, familje jofunksionale në të cilat ka dhunë, fëmijë nga familje të cenueshme veçanërisht nga familje rome, fëmijë migrantë të pashoqëruar, fëmijë pa prindër dhe/ose kujdes prindëror, fëmijë të përkujdesur në institucion, fëmijë pa identitet, dokumente ose fantazma, fëmijë jashtë procesit arsimor, fëmijë në rrugë, fëmijë me aftësi të kufizuara zhvillimore.
“Mungesa e informacionit për trafikimin e qenieve njerëzore dhe fëmijëve është gjithashtu një faktor rreziku. Disa familje, kryesisht rome, i detyrojnë fëmijët e tyre të lypin, ose ua shesin njerëzve të tjerë që i përdorin për të lypur ose për të punuar në rrugë, për të cilat prindi merr një pjesë të të ardhurave të fëmijës. Disa nga familjet shesin vajzat e tyre të mitura për martesë me të moshuar brenda apo jashtë vendit, familja merr para prej tyre. Më pas, nuset fëmijë janë në punë dhe shfrytëzohen seksualisht nga “burri” dhe familja e tij. Disa nga fëmijët, të cilët nuk i përkasin asnjërës prej këtyre kategorive, mashtrohen nga premtimi për një jetë më të mirë ose një punë më të mirë, arsimim më të mirë, zgjidhjen e problemeve financiare në familje. Duke u besuar trafikantëve, ata përfundojnë duke qenë viktima të një lloji tjetër të trafikimit të fëmijëve. Këta janë faktorë që i bëjnë fëmijët të prekshëm ndaj trafikimit të qenieve njerëzore”, thuhet në studim.
Shtrirja dhe tendenca e trafikimit të fëmijëve në Maqedoninë e Veriut në një periudhë pesëvjeçare 2019-2023
Shtrirja dhe tendenca e trafikimit të fëmijëve në Maqedoninë e Veriut në një periudhë pesëvjeçare 2019-2023
Është shumë e vështirë të vlerësohet me saktësi shtrirja e fenomenit, sepse trafikimi i fëmijëve është i lidhur ngushtë me punën e fëmijëve, punën e detyruar, martesat e detyruara mes të miturve, lypjen e detyruar, kidnapimin, megjithëse këto dukuri mund të ekzistojnë pavarësisht nga trafikimi i qenieve njerëzore.
Nga tabela e mësipërme, e cila tregon trendin e numrit të fëmijëve viktima të tre llojeve të trafikimit të fëmijëve, shihet se numri më i madh i viktimave të zbuluara në 5 vitet e fundit janë fëmijët viktima të martesave të detyruara (11), nga të cilët në vitin 2019 u zbuluan 2 fëmijë, në vitin 2021 u zbuluan 4 fëmijë dhe në 2022, 5 fëmijë viktima të martesave të detyruara të të miturve.
Studimi shton se numri i fëmijëve viktima të lypjes në këto 5 vite është 3 fëmijë, 1 fëmijë në vit, që natyrisht nuk pasqyron numrin real të fëmijëve viktima të këtij krimi. Numri i fëmijëve viktima të shfrytëzimit për punë të zbuluar në këto pesë vite është edhe më alarmant, në vitin 2019 është zbuluar vetëm 1 fëmijë.
Në vitin 2019 janë zbuluar 6 viktima, nga të cilat 4 fëmijë. Prej tyre, 2 janë fëmijë viktima të martesës së detyruar, një fëmijë është viktimë e shfrytëzimit për punë, 1 për punës dhe shfrytëzimit seksual. Në të njëjtin vit u zbuluan 124 viktima të supozuara(nuk ka informacion për llojin e shfrytëzimit).
Në vitin 2020 u zbuluan 7 viktima, nga të cilat 6 fëmijë. Prej tyre, 1 është viktimë e lypjes dhe 5 janë viktima të shfrytëzimit seksual.
Në vitin 2021 u zbuluan 48 viktima, nga të cilat 6 fëmijë, 4 viktima të martesës së detyruar të mitur, 1 viktimë e lypjes dhe 1 viktimë e shfrytëzimit seksual.
Në vitin 2022 u zbuluan 9 viktima nga të cilat 7 fëmijë, 5 viktima të martesës së detyruar të mitur, 1 fëmijë viktimë e shfrytëzimit seksual dhe 1 fëmijë viktimë e shfrytëzimit seksual kibernetik. U zbuluan edhe 13 viktima të supozuara, nga të cilat 8 fëmijë. Prej tyre 3 janë viktima të lypjes (një djalë), 1 viktimë e martesës së detyruar të mitur, 1 viktimë e shfrytëzimit seksual, 1 emigrant i huaj ilegal, për 2 nuk ka të dhëna për llojin e shfrytëzimit.
Në vitin 2023 u zbuluan 7 viktima, nga të cilat 6 fëmijë. Prej tyre 1 është viktimë e lypjes, 1 viktimë e shfrytëzimit për punë, 1 viktimë e shfrytëzimit dhe lypjes së punës dhe 4 fëmijë janë viktima të shfrytëzimit seksual.
Bazuar në një metodologji specifike, e cila përfshin anketa me palët e interesuara kundër trafikimit nga institucionet dhe sektori i OJQ-ve, si dhe fokus grupe multi-sektoriale dhe diskutime ekspertësh, Studimi dallon tendencat rritëse veçanërisht në lidhje me trafikimin e fëmijëve për lypje. Në këtë kuadër, Maqedonia e Veriut nuk bën përjashtim nga imazhet e trishtueshme të fëmijëve të vegjël të detyruar të lypin në rrugë dhe pika kufitare, nga prindërit e tyre apo bandat e organizuara. Studimi identifikon rreziqet për fëmijët e shfrytëzuar për qëllime pune, duke marrë në konsideratë tendencat dhe metodat e reja të rekrutimit në zinxhirët e trafikimit për motive punësimi. Numri i martesave të detyruara është gjithashtu në rritje, ku vajzat etnike rome janë kryesisht viktima të këtij lloji të shfrytëzimit.
Fëmijë që lypin në Strugë/ Fotografuar nga SH.A – Portalb.mk / Mars 2024
Fëmijë që lypin në Strugë/ Fotografuar nga SH.A – Portalb.mk / Mars 2024
Hulumtimi thotë se palët e interesuara vendore kundër trafikimit po përballen me sfida të shumta në lidhje me parandalimin e trafikimit të fëmijëvetë këtyre tre llojeve të shfrytëzimit. Sipas studimit, zbatimi joadekuat i ligjit vendas dhe standardeve evropiane në terren, mosndëshkimi i trafikantëve, edukimi i dobët i prindërve në lidhje me rreziqet e trafikimit të fëmijëve, burimet e kufizuara për të parandaluar trafikimin e fëmijëve me qëllim shfrytëzimin për punë, lypja dhe martesat e detyruara funksionojnë si barrierat për parandalimin efektiv të këtyre llojeve të trafikimit të fëmijëve.
Studimi arrin në përfundimin se nevojiten veprime të koordinuara parandaluese të policisë dhe punonjësve socialë, duke rritur ndërgjegjësimin e publikut dhe duke zbatuar programe edukimi për prindërit dhe fëmijët. Përveç kësaj, monitorimi i vazhdueshëm i rreziqeve dhe ofrimi i përgjigjeve adekuate ndaj trafikimit të fëmijëve nga institucionet përkatëse, së bashku me kapacitetet e zgjeruara të prokurorëve dhe palëve të tjera të interesuara për të njohur trafikimin e fëmijëve për lloje të ndryshme shfrytëzimi, do të kontribuojë në përpjekjet për të parandaluar dhe luftuar trafikimin e fëmijëve. Kjo kërkon gjithashtu dënime proporcionale të trafikantëve të fëmijëve dhe ndryshime legjislative për të luftuar trafikimin e fëmijëve për shfrytëzim pune, lypje dhe martesa të detyruara, në përputhje me standardet evropiane dhe rekomandimet e Këshillit të Evropës
Aksioni “Forcimi i veprimit kundër trafikimit në Maqedoninë e Veriut” mbështet autoritetet publike në përpjekjet për parandalimin dhe luftimin e trafikimit të fëmijëve duke ofruar aktivitete për ngritjen e kapaciteteve për palët e interesuara kundër trafikimit, duke mbështetur hulumtime dhe raporte mbi këtë temë dhe duke punuar me përfitues të tjerë për të përmirësuar aksesin në ndihmë juridike për fëmijët viktima. Aksioni është pjesë e iniciativës së bashkëpunimit të Bashkimit Evropian/Këshillit të Evropës “Iniciativa Horizontale III për Ballkanin Perëndimor dhe Turqinë”.
Kujtojmë se Departamenti Amerikan i Shtetit në Raportin për Trafikimin e Njerëzve 2024, tregoi se trafikantët e seksit rekrutojnë viktima të huajazakonisht nga Evropa Lindore dhe Ballkani, duke përfshirë Shqipërinë, Bosnjë dhe Hercegovinën, Kosovën, Moldavinë, Rumaninë, Rusinë, Serbinë dhe Ukrainën. Qytetarët e Maqedonisë së Veriut dhe viktimat e huaja që kalojnë tranzit nga Maqedonia e Veriut shfrytëzohen për trafikim seksual dhe punë të detyruar në sektorët e ndërtimit dhe bujqësisë në Evropën Jugore, Qendrore dhe Perëndimore. Trafikantët, të cilët shpesh janë të afërm ose miq të ngushtë,shfrytëzojnë fëmijët romë nëpërmjet lypjes së detyruar dhe trafikimit seksual brenda martesave të detyruara.
