Roli po shihet si një mundësi strategjike për të zotëruar pushtetin ndërsa pushtimi rus i Ukrainës po kalon në vitin e tretë.
Përfaqësuesi i lartë i BE-së për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë dhe nënkryetari i Komisionit Evropian kryeson takimet e rregullta të 27 ministrave të Jashtëm, të Mbrojtjes dhe Zhvillimit të BE-së dhe përfaqëson unionin në takimet ministrore të G7-s dhe G20-s.
Për momentin, rolin e mban spanjolli Josep Borrell, i cili nuk do të kthehet më.
Por pavarësisht titullit të madh, kritikët thonë se puna përfshin pak fuqi në praktikë.
Ndërsa ministrat e Jashtëm luajnë shpesh një rol vendimtar, BE-ja mbështetet më pak te përfaqësuesi i lartë dhe në vend të kësaj mbështetet te shefi i këtij personi, presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen.
Një diplomat i BE-së pajtohet.
“Ajo që i nevojitet EEAS (korpusit diplomatik të BE-së) është më shumë para dhe njerëz më të mirë”, shtoi zyrtari, të cilit iu dha anonimiteti.
Megjithatë, disa politikanë nga vendet e vogla anëtare e vlerësojnë këtë punë.
Vendet baltike, duke filluar nga Estonia, duan të kenë një ndikim më të madh në politikën e jashtme të BE-së, veçanërisht një qasje më të ashpër ndaj marrëdhënieve të ardhshme me Rusinë.
Të tjerët afër fundit të karrierës së tyre politike të brendshme duan të zgjasin pozicionin duke u futur në makinerinë e BE-së.
Në një konferencë në fillim të këtij muaji, Borrell shmangi diplomatikisht çdo pyetje se kush mendonte se ishte i përshtatshëm për të përmbushur rolin e tij, duke thënë se nuk është detyra e tij “të zgjedhë pasardhësin”.
Josep Borrel, përfaqësuesi i lartë i BE-së për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë
Me Borrellin të vendosur për të dhënë dorëheqjen gjatë riorganizimit të posteve të larta në prag të zgjedhjeve të BE-së, disa ish-krerë qeverish i kanë sytë te çmimi.
Nëse pozicioni përfundon në një prej tyre, do të jetë hera e parë që nga krijimi i rolit në vitin 2009 që vendi i punës do t’i përkasë një ish-kreu të qeverisë.
Ndryshimi tjetër me të kaluarën është se puna ka qenë gjithmonë në duart e vendeve të mëdha (Mbretëri e Bashkuar, Itali dhe Spanjë).
Fakti që këtë herë mund të shkojë në një vend më të vogël shihet si një zhvillim pozitiv nga shumë diplomatë pasi shtetet më të mëdha zakonisht kanë edhe agjenda më të mëdha.
Në sistemin e BE-së, posti më i lartë në krye është presidenti i Komisionit dhe për shkak se Partia Popullore Evropiane pritet të mbetet grupi më i madh pas zgjedhjeve, ajo do ta marrë atë post.
Socialistët, si pjesë e koalicionit aktual dhe me gjasë për të përfunduar të dytët, do të emërojnë një president të Këshillit.
Pjesa tjetër e koalicionit aktual – Renew – pritet të marrë detyrën e kryediplomatit.
Këtu janë disa nga emrat që mund të priten – analizuar nga prestigjiozja “Politico”.
Kryeministrja e Estonisë është emri më i përfolur në Bruksel kur bëhet fjalë për këtë punë.
Tre zyrtarë francezë me njohuri të drejtpërdrejta për bisedimet për kryediplomatin, konfirmuan për “Politico” se zyra e Emmanuel Macron-it e ka parë Kallas pasuese Borrell-in.
Por të tre gjithashtu thanë se presidenti francez po i mbante opsionet e tij të hapura.
“Ka një mirëkuptim të mirë midis Macron dhe Kallas, ajo është e pëlqyer dhe ata kanë këndvështrime të ngjashme”, tha një ndihmës nga Renew.
Presidenti francez ka mbështetur propozimin e Kallas për të krijuar një fond të industrisë së mbrojtjes.
“Ajo shihet qartë si një personalitet i fortë i grupit Renew. Ajo është një zë i fortë që ka një ndikim përtej vendit të saj”, shtoi ai.
Një zyrtar i lartë i Evropës Lindore, të cilit iu dha anonimiteti për të ndarë biseda të ndjeshme, tha gjithashtu se kishte konfirmim nga homologët estonezë për preferencën e Macron për Kallas.
“Ata thanë se Macron e dha emrin në fillim të këtij viti”, tha zyrtari.
Kaja Kallas, kryeministre e Estonisë
Kallas ishte në Paris për konferencën e presidentit francez mbi ndihmën për Ukrainën në shkurt dhe përsëri në maj për bisedime me Macron.
Gjatë vizitës së saj më të fundit, ajo vlerësoi fjalimin e Macron për të ardhmen e Evropës si “shumë, shumë të mirë”.
Por është larg nga një marrëveshje e përfunduar.
Anëtarët e BE-së më larg Rusisë kanë një mosbesim të gjerë ndaj retorikës kritike të rajonit baltik ndaj Rusisë.
Ekziston gjithashtu një frikë se Kallas do të përqendrohej shumë ekskluzivisht në Rusi dhe nuk do t’i kushtonte vëmendje pjesës tjetër të botës.
“Unë e shoh logjikën e dhënies së një pune të lartë një evropianolindor”, tha një diplomat evropian, por “ne kemi nevojë për dikë që flet gjithashtu për Afrikën, ose Amerikën e Jugut, dhe jo vetëm për Rusinë”.
Kryeministri belg, i cili ka udhëhequr një koalicion të larmishëm prej shtatë partish, nuk ka gjasa të qëndrojë në detyrë pas zgjedhjeve belge të 9 qershorit.
Ai ka krijuar shumë vullnet të mirë me homologët e tij në Këshillin Evropian dhe ka rritur profilin e tij ndërkombëtar gjatë presidencës belge të Këshillit të BE-së.
Ai ka vizituar si Xi Jinping të Kinës dhe Presidentin e SHBA-ve, Joe Biden, por ai është larg nga kandidati kryesor.
Së pari, do të jetë e ndërlikuar për Belgjikën që ta emërojë atë si komisionerin e saj evropian, duke qenë se partia e tij pritet të humbasë zgjedhjet.
Përvoja e fundit e Evropës me një liberal belg, presidentin aktual të Këshillit Evropian, Charles Michel, nuk ka qenë e mrekullueshme dhe në Lindje ekziston një ndjenjë që Benelux-i ka pasur pjesën e duhur të vendeve të punës në të kaluarën.
Kryeministri i Belgjikës, Alexander De Croo
Një ish-kryeministre dhe ministre e Jashtme belge, emri i Wilmès ka filluar të bëjë xhiron në lidhje me rolin.
Wilmès u largua nga posti publik në vitin 2022 për t’u kujdesur për burrin e saj të sëmurë.
Ajo kandidon në zgjedhjet e BE-së, në krye të listës së partisë frankofone Mouvement Réformateur.
Megjithatë, fokusi i saj kryesor është në politikën belge dhe zyrtarët lokalë presin që ajo të përdorë skenën evropiane si një mënyrë për t’u rikthyer në skenën e brendshme, potencialisht edhe duke u kthyer si kryeministre.
Marrëdhëniet e saj të ngushta në të kaluarën me Michel mund të jenë një dobësi kur përpiqet të gjejë një punë të lartë në Bruksel.
Ish-kryeministrja e Belgjikës, Sophie Wilmès
Shumë nga të njëjtat shqetësime të ngritura për belgët vlejnë edhe për Bettel, ministrin aktual të Jashtëm të Luksemburgut.
Jean-Claude Juncker, një paraardhës i Bettel-it si kryeministër i Luksemburgut, ishte president i Komisionit Evropian deri në vitin 2019.
Ashtu si me De Croo, ka të tjerë në vendin e tij që po e shohin postin e komisionerit.
Më e rëndësishmja, diplomatët dhe zyrtarët evropianë kanë frikë se Bettel mund të mos jetë personi më “diplomatik” për këtë punë, pasi ai ka një tendencë për të dalë jashtë skenarit.
“Ai duket si një djalë i mrekullueshëm për t’u shoqëruar për një birrë, por dyshoj se shumë nga tavolina do t’i besonin atij punët e jashtme”, tha një diplomat i lartë i BE-së.
Ministri i Jashtëm i Luksemburgut, Xavier Bettel
Ministri i Jashtëm polak besohet gjerësisht se po kërkon një post të lartë në BE.
Sikorski, i preferuari për të qenë komisioneri i parë i mbrojtjes i BE-së, thuhet gjithashtu se është i hapur për punë të tjera si komisioneri i zgjerimit ose kryediplomat.
Mbështetësit thonë se ai e ka treguar veten si një komunikues efektiv, duke përfshirë një paraqitje në shkurt në Kombet e Bashkuara, kur ai hodhi poshtë dezinformimin rus.
Por ka një pengesë të madhe me të cilën përballet politikani me përvojë polake.
Ai vjen nga grupi i EPP, jo Renew, që do të thotë se ai nuk ka gjasa të marrë drejtimin e politikës së jashtme nëse von der Leyen ose një politikan tjetër merr drejtimin e Komisionit.
Ministri i Jashtëm i Polonisë, Radek Sikorski
Gjithashtu në vëzhgim është edhe Martin, ish-ministri i Punëve të Jashtëm të Irlandës.
Partia e tij Fianna Fáil është një anëtare e grupit Renew Europe, dhe partia e tij, e cila është në një qeveri koalicioni në Dublin, ka diskutime të para për emërimin e komisionerit të ardhshëm irlandez.
Duke qenë se ka udhëhequr partinë e tij që nga viti 2011 dhe me zgjedhjet e përgjithshme që priten në Irlandë, Martin mund të shikojë një lëvizje në Bruksel, megjithëse neutraliteti i Irlandës dhe mungesa e mbështetjes ushtarake për Ukrainën (edhe pse vendi ka pranuar një nga numri më i madh i refugjatëve ukrainas për frymë) mund të punonte kundër tij.
Marrë nga “Politico”, përshtatur për Albanian Post
