Zjarret që kanë kapluar gati se gjithë vendin këto ditë, përveçse shkaktojnë dëme të mëdha materiale, lënë edhe pasoja për shkak të grimcave të dëmshme pas djegies dhe thithjes së ajrit të ndotur që era e shpërndanë kudo. Substancat e dëmshme që i shpërndan era së bashku me tymin më së shumti dëmtojnë mushkëritë, dhe një pamje klinike të përkeqësuar mund të merret veçanërisht nga ata që kanë pasur më parë një dëmtim të mushkërive, ose nëse ky është rasti me Covid-19, atëherë një pacient i tillë mund të ketë një gjendje edhe më të theksuar.
Mjekët thonë se të gjitha këto substanca të dëmshme, si dhe grimcat PM, të cilat janë të njohura për të gjithë ne, janë të dëmshme për shëndetin tonë. Era këto ditë ishte një aleate e zjarrit dhe shpërndau të gjitha substancat e dëmshme në natyrë, dhe disa prej tyre ranë në të lashtat, për të cilat mjekët rekomandojnë vetëm një larje të mirë para se të hahet. Çdo gjë që del në ajër nga zjarret, të gjitha substancat e dëmshme që era i shpërndan, natyrisht, kanë një efekt të dëmshëm në shëndetin e njeriut. Këto grimca janë veçanërisht të dëmshme për mushkëritë dhe ndikojnë në toksicitetin e produkteve bujqësore. Prandaj, frutat dhe perimet duhet të lahen plotësisht para ngrënies.
Përveç shëndetit, pasojat janë edhe ekologjike. Të gjitha ato grimca PM nga djegia, si dhe dioksidi i karbonit kanë një efekt të dëmshëm në mushkëri dhe aty sulmojnë më shumë. Nëse pasojat e kësaj do të jenë afatgjata apo afatshkurtra varet nga dy momente. “Së pari, nëse bëhet fjalë për një pacient i cili tashmë ka probleme me mushkëritë, dhe veçanërisht nëse është dikush që tashmë është i infektuar me Covid-19, dhe një zbulim të mushkërive. Ky lloj i rastit mund të komplikojë pamjen klinike. Në rastin e dytë, nëse pacienti ka vështirësi në frymëmarrje, mushkëritë preken, është e rëndësishme të shihet shtrirja e asaj dehje të mushkërive”, thotë Shaban Memeti, drejtor i Institutit të Shëndetit Publik. Përveç shëndetit, zjarret ndikojnë edhe në ndryshimet klimatike, të cilat, sipas klimatologëve, i inkurajojnë ata të bëhen edhe më të theksuara. “Territori ynë nga viti në vit po ndikohet gjithnjë e më shumë nga ndryshimet klimatike. Temperaturat e larta dhe mungesa e reshjeve do të shkaktojnë gjithnjë e më shumë zjarre në pyje. Nga gjithçka që digjet në zjarre, prania e karbonit në ajër do të ndikojë drejtpërdrejt në atmosferë. E gjithë kjo plotëson njëra -tjetrën dhe gjithashtu kontribuon që ndryshimet klimatike të veprojnë edhe më shumë në tokë, dhe kjo, nga ana tjetër, si në një rreth magjik do të jetë shkaku i zjarreve të reja dhe madje edhe temperaturave më të larta dhe efekte të reja shtesë në atmosferë”, thotë Nina Aleksovska nga sektori i klimatologjisë në Drejtorinë për çështje hidrometeorologjike.
Por pikërisht kur vendin e kapluan zjarret, Maqedonia e Veriut po përballet me një valë të re të Covid-19 shumë më herët se sa vlerësimet më parë. Por cilat do të jenë rreziqet dhe pasojat, këto dilema i janë imponuar opinionit që nga fillimi i gushtit, në kulmin e sezonit turistik, pamja epidemiologjike në vend filloi të ndryshojë në mënyrë dramatike dhe numri i personave të sapo infektuar u rrit ndjeshëm, ndërsa sipas mjekëve dhe epidemiologëve ky koalicion i “zjarrit me koronavirusin” mund të jetë shumë i dëmshëm për shëndetin e qytetarëve, e sidomos të sëmurëve kronik. Mjeku Ylber Sejfedini shprehet se grimcat në tym janë një ndër faktorët kryesorë që ndikojnë direkt ne sistemin e frymëmarrjes, shkaktojnë deficit të oksigjenit, përqendrimet e larta ndotëse mbeten në mushkëri duke rezultuar në sëmundje kronike të mushkërive. Ai thotë se këto kimikate përmbajnë elemente të shumta toksike që janë edhe kancerogjene. “Përqendrimi i dobët i oksigjenit shkakton çrregullime edhe në sistemin nervor që si simptom më i shpeshtë është kokëdhimbja dhe marramendja. Popullata në ata vende që janë të kapluara nga zjarri, duhet sa më shumë të konsumojnë lëngje, dhe të janë më të kujdesshëm të mundohen t’i shmangen kontaktit te drejtpërdrejt me tymin, të qëndrojnë në ambiente te mbyllura sipas mundësisë, t’i shmangen aktiviteteve fizike. Poashtu, lus organet kompetente që të dënohen personat e papërgjegjshëm që janë shkaktare të zjarreve, duke dëmtuar mjedisin jetësor si dhe që e kërcënojnë shëndetin e njerëzve”, ka deklaruar për KOHA, Ylber Sejfedini, mjek.
Nga ana tjetër, mikrobiologu Nikola Panovski thotë se numri i njerëzve të infektuar me Covid-19 gradualisht po rritet, dhe shteti duhet të kishte marrë masa shumë më herët për ta zvogëluar atë numër. Sipas tij, duhet të kishte më shumë kontroll në pikat kufitare, dhe autoritetet duhet të kishin marrë masa në lidhje me organizimin e dasmave në hapsira të hapura. Panovski parashikon që kulmi pritet në tetor, dhe deri atëherë numrat do të rriten gradualisht. “Numrat ende do të rriten. Ne presim, si në vendet e tjera, të mos kemi kaq shumë vdekje, si dhe të mos ketë raste të rënde. Ajo që shteti duhet të kishte bërë deri më tani është të marrë masa kur nuk kishim raste, atëherë duhet të kishte më shumë kontroll kufitar, veçanërisht të mërgimtarëve që hynin në vend, me theks në ato ku kishte raste. Të gjitha dasmat e planifikuara, si dhe ato që kanë kaluar, janë një faktor i madh rreziku për përhapjen e numrave. Autoritetet duhet t’i shpjegojnë opinionit pse kanë pritur deri më tani”, vlerëson për KOHA, Panovski. (koha.mk)
