Manipulime,propagandë për interese të pushtetit, demonizim të opozitës,fjalim të urrejtjes, si dhe shkelje të përgjithshme të standardeve gazetareske, shkurt janë përfundime të përcjelljes së mediumeve në Maqedoni nga Instituti Maqedonas i Mediumeve, nëpërmjet mekanizmit të përcjelljes dhe reakcioneve të Institutit për studime komunikative.
Janë monitoruara Lajme dhe emisione nga 23 nëntori deri më 18 dhjetor , dhe në përgatitjen e raportit të janë përfshirë një ekip prej 18 studiuesve . Qëllimi i këtij raporti është të hidhet dritë në mënyrën e raportimit të mediave në kontekst të krizës politike dhe Marrëveshjes së Przhinos , në mënyrë për të përcaktohet nëse mediumet kanë ide dhe pikëpamje të ndryshme politike.
Nga konkluzionet kryesore të analizës shifet qartë se Kanal 5 , Sitel , Alfa dhe RTVM punojnë për interese partiake dhe jo për interes të qytetarëve , ndërsa TV Telma , Alsat, TV24 dhe TV21 dhanë rezistencë ndaj tendencave të tilla. Në të njëjtin grup si tendencioze dhe manupulative janë edhe emisionet” Accent ” të Goran Petreski MTV ” Jadi burek ” me Janko Ilkoski në Sitel dhe ” Late Night Shfaq ” të Milenko Nedelkovskit në Kanal5
Analiza është shqetësuese për shërbimin publik ( MRTV ) e që në kuadër të marrëveshjes Przino ka pritjet më të mira për të vënë në funksion qytetarëve në vend të qeverisë dhe për të siguruar pavarësinë dhe ekuilibrin në raportim
Në periudhën raportuese nga 23 nëntor deri më 18 dhjetor 2015 MTV1 ka raportuar gjithsej 273 artikuj që lidhen me aktorët politikë. Vëmendje më të madhe televizioni i ka kushtuar j (1) Projekteve të reja Qeveritare (102 artikuj), (2) Negociatat për media (16 artikuj), (3) Komisionit anketues për përgjimet (16 artikuj), (4) Veto huamarrjes së e brendshme (14 artikuj), (5) Afera me letërnjoftime të falsifikuara (4 artikuj), (6) PërKompletimit të përbërjes së Komisionit Shtetëror Zgjedhor (4 artikuj), dhe (7) bllokimi e rektoratit për shkak të prerjes së drunjëve në kampusin e UKM (4 artikuj). Te pjesa më e madhe artikujve të këtyre temave është vërejtur favorizim i VMRO DPMNE-së
Konstruktet më eksplicite të favorizimit janë bërë në emisionet që pasqyrojnë aktivitetet e qeverisë , sepse lajmet më së shpeshti shifen si buletin i partisë , thuhet për pjesën e MTV që i referohet analizës së lajmeve . Në lajmet e MTV 1 nga gjithsej 129 artikuj i referohen vetëm një burim . ndërsa 83 artikuj ku ka dy ose më tepër burime, më së shpeshti mbrojnë pozicion të njëjt. Ka tendencë të dukshme të raporteve gazetareske që burime të artikujve gazetareske të jenë institucionet shtetërore , psh (Kryetari, kryeministri, shërbimi mediatik i qeverisë, nënpunësit shtetëror, Kryetarët e Komunave) dhe kohë pas kohe ekspertët. Në kohën e raportimit janë vërejtur edhe paraqitjet direkte të liderëve të dy partive më të mëdhaja politike. Sipas frekuentimit të paraqitjeve direkte publike, shifet qartë disbalanciminë dobi të liderit të VMRO DPMNE-së. Në periudhën e parë të raportimit janë transmetuar gjithësejt 37 fjalimet Gruevski dhe 4 të Zaevit , edhe atë deklarime në kontekst negativ . Edhe më të rralla janë paraqitjet e përfaqësuesve të partive të tjera politike , thuhet në analizën që ka të bëj me lajmet e TVM-së
Konkluzionet nga analiza :
( a ) Analiza tregon se ka një ngjashmëri të madhe në ngjajshmëritë të cilat janë ndërtuar në lajmet e k dhe medias komerciale – Sitel , Alpha Channel 5. Ka një përputhshmëri të madhe të zgjedhjes së temave dhe burimeve nga këndi i përpunimit të temave . Mund edhe të vërehet një transmetim i sinkronizuar artikujsh mbi të njëjtën temë me të njëjtat bashkëbiseduesi me qëndrime që favorizojnë VMRO- DPMNE . Ky konstatim shpie në përfundimin se programi i këtyre televizioneve mund të jetë i koordinuar nga një burim i vetëm .
- b) Në mesin e këtyre televizioneve megjithatë ka një dallim në mënyrën e përdorimit të mjeteve propagandistike të diskursit politik. Sitel, Kanal 5 dhe Alpha prijnë me favorizimin e VMRO-DPMNE, duke aplikuar strategji të forta dhe dalluese të demonizimit të opozitës – kryesisht LSDM-së. LSDM-ja është e përfaqësuar si “Parti e manipuluese” e cila me “falsifikat” në mënyrë të paligjshme dëshiron të vijë në pushtet,” lideri i së cilës “dëshiron të vendosë kontroll totalitar mbi mediat dhe duke bërë gjithçka për tu mos u mbajtur zgjedhjet në prill. MTV 1 dhe MTV2 , fuqishëm favorizojnë VMRO-DPMNE respektivisht BDI , Kështu , i gjithë prodhimi i shërbimit publik i kthen lajmet në buletin partiak qeveritarë ose platformë partiake tëVMRO-DPMNE dhe BDI ku mund lirshëm të reklamojnë aktivitetet e tyre
c)Këto Televizionet kanë një prodhim të madh të artikujve që lidhen me politikën dhe aktorët politikë: Sitel (347), Alfa (318), Kanal 5 (263), MTV1 (273) dhe MTV2 (207). Fakti që shumica e këtyre kontributeve ose favorizojnë VMRO-DPMNE dhe demonizojnë LSDM(ose të dyja), tregon një nivel të lartë të agresivitetit në krijimin e antagonizmave në skenën politike. Lënia e standardeve themelore të raportimit është në kundërshtim të drejtpërdrejtë me parimet dhe me Kodin e Gazetarisë. Thehen gati gjysma e neneve të kodit, por para së sithash nenin 14 që i referohet domosdoshmërisë që “gazetari duhet të sigurojë distancë profesionale nga subjektet politike “.
ç ) Programet e vëzhguara politike talk show ( mes t1 dhe 14 dhjetor 2015 ) të këtyre televizioneve janë në përputhje me politikën redaktuese të programit të tyre të informacionit . Për tu vecuar në këtë periudhë janë edicionet e 1 dhe 3 dhjetorit në emisionin Jadi burek në TV Sitel , nga i cili është zbuluar në mënyrë të qartë fjalim i hapur i mbjelljes së urrejtjes , stereotipet negative të qartë dhe të folurit stigmatizuese . Ky konstatim shkoi i pasanksionuar nga organi rregullator.“ Në tre shfaqje të tjera televizive që emitojnë në periudhën raportuese janë zbuluar favorizime të paargumentuara eksplicite për VMRO DPMNE dhe fjalime demonizuese për LSDM-në . Edicioni i ” Late Night Milenko Shoë transmetuar në kanal 5 me 11 dhjetor është konceptuar i tëri në funksion të promovimit të politikave qeveritare. Edicioni i emisionit ” Akcent emituar me 2 dhjetor servohet me sharje dhe demonizim të LSDM-së dhe Kryetarit të saj , duke konstruuar opozitën si armik të demokracisë. Edicioni i shfaqjes “e Dua Maqedoninë” të transmetuar nga Sitel me 1 dhjetor prodhon shumë diskurs ofendues dhe negativ ndaj LDSM diskursi – duke argumentuar se propozimet e partisë përzgjidhjen e problemit të mediave të kolonizuara janë ” totalitaristeAnaliza e mediave që mund të shihet qasje kritike neutrale ose të butë – Telma, Alsat M, 24 News dhe TV21, tregon se këto televizione rezistojnë diskursin hegjemonik të partive në pushtet dhe qarkullon përmes mediave pro-qeveritare. Midis tyre, pothuajse në të shumtën e rasteve respektohet rregulli profesional i dëgjimit edhe të “palës tjetër”. Kjo do të thotë se këto televizionet sigurojë të ashtuquajturin pluralizëm të brendshëm në lajme, përmes përpjekjeve për të paraqitur mendime të ndryshme
